იბერიის სამეფოს უზენაესი წარმართული ღვთაება. „ღმერთი ღმერთთა არმაზ…, …ღმერთნი დიდნი, სოფლის მპყრობელნი, მზისა მომფენელნი, წჳიმისა მომცემელნი და ქუეყნისა ნაშობთა გამომზრდელნი…” არმაზის შესახებ ცნობები მხოლოდ ძველ ქართულ ხელნაწერებში და არმაზის ტოპონომშია შემორჩენილი. ტრადიციის მიხედვით, არმაზის კულტის შემოღება მეფე ფარნავაზს მიეწერება (ძვ. წ. III ს.), რომელსაც გარედან უსესხია იგი. მოქცევაჲ ქართლისაჲ-ში აღნიშნულია: „აჰა, დგა კაციერთი სპილენძისაჲ და […]
თემიდა – სამართლიანობის ქალღმერთი თემიდას ეძახდნენ ბერძნები, იუსტიციას რომაელები, ხოლო აღმოსავლეთით, ამ ქალღმერთს ეძახდნენ კარმას. ვინაა ქალღმერთი თემიდა/იუსტიცია? ესაა ზევსის ერთ-ერთი ცოლი – ტიტანიდა თემიდა, რომელიც გადავიდა ღმერთების ხარისხში. ზევსს ყავს სამი ცოლი – გერა, დემეტრია და თემიდა. გერას ვხედავთ ზევსთან ერთად ყველა მის გამოსახულებაში, ესაა მთავარი მისი ცოლი, ასტროლოგები მას გამოსახავდნენ ყოველთვის ლომის ნიშნის […]
და უთხრა უფალმა სიკვდილის ანგელოზს: “წადი, მომიტანე მოსეს სული”. და სიკვდილის ანგელოზი წამოდგა და გამოვიდა მოსესთან შესახვედრად … და მას მოსემ ჰკითხა: “რას აკეთებთ აქ?” სიკვდილის ანგელოზმა მოსეს უპასუხა: ”ცათა და დედამიწის ღმერთმა, რომლის ხელშია თითოეული ცოცხალი არსება და თითოეული ადამიანის სული, გამომაგზავნა, რომ შენი სული მივუტანო”…. სიკვდილის ანგელოზები: მთავარანგელოზი მიქაელი – წერილებში მითითებულია როგორ […]
მამბერი გახლავთ დასავლეთ საქართველოს მითოლოგიაში მგლების მბრძანებელი. წარმართი სვანები მამბერს მგლების მეუფედ მიიჩნევდნენ. მას ეთაყვანებოდნენ როგორც სვანები, ასევე დასავლეთ საქართველოს სხვა მთიელები (ლეჩხუმელები, რაჭველები და სხვ.) როდესაც მამბერი კმაყოფილი იყო ადამიანებით, მაშინ იგი თავის დაქვემდებარებაში მყოფ მგელთა ხროვებს პირს უკრავდა ანუ უკრძალავდა თავს დასხმოდნენ შინაურ საქონელს, ხოლო განრისხების ჟამს, პირიქით, საქონელზე მიუშვებდა ხოლმე მათ. თაყვანს […]
ბარბარე ცნობილია, როგორც ნაყოფიერების ღვთაება, რომლის თაყვანისცემა ყველაზე უკეთ სვანეთში შემორჩა. ბარბოლი (როგორც მას სვანეთში ჰქვია) მსხვილფეხა საქონლის მფარველი ღვთაებაა, შეუძლია მისი გამრავლება და წველის ბარაქის მომატება. რაცყველაზე უფრო საგულისხმოა, ბარბოლისადმი მიძღვნილ რიტუალებში მონაწილეობდნენ მხოლოდ ქალები, რაც ადრეულ ეტაპზე სწორედ ნაყოფიერების ქალღმერთის – დიდი დედის კულტის თავისებურებას წარმოადგენდა. შესაწირავს (ყველიან კვერებს ან ხაჭაპურებს) უფროსი ქალი […]
ტყის მეფე ქალი, გარეულ ცხოველთა მბრძანებელი, მომხიბლავი და მაცდური, დალივით ვდებიანი ქალღმერთი. ხალხური წარმოდგენით ოქროსთმიანი, ზოგჯერ შავთმიანი ღვთაებაა, რომელზეც მონადირის ბედ-იღბალია დამოკიდებული. გადმოცემით, თუ ტყეში გზა აგებნათ, დიდი შანსია, ეს ტყის დედოფლის დამსახურება იყოს და მისი ხილვის საშუალებაც მოგეცეთ. და თუ ამავდროულად ახალგაზრდა და კარგი შესახედაობის მამაკაცი ხართ, ტყაშმაფა ყველანაირად ეცდება, ვნება გაგიღვიძოთ, შეგაცდინოთ. მერე […]
ქართული მითოლოგიის ღვთაებები, რომლებსაც ქრისტიანობის გავრცელებამდე სცემდნენ თაყვანს. კერპები ქართველებს თავიანთი პირვანდელი სამშობლოდან არიან-ქართლიდან მოუტანიათ. გაცზე და გაიმზე ცნობები მხოლოდ ხელნაწერებშია შემონახული. ამ ხელნაწერების თანახმად, გაცის ოქროს კერპი და გაიმის (გას) ვერცხლის კერპი არმაზის და ქართული წარმართული პანთეონის სხვა ღვთაებების კერპების გვერდით იდგა არმაზის მთაზე, რომლებიც ქრისტიანობის გავრცელების შემდეგ განადგურდა. ხელნაწერ ტექსტებში გაცი და გაიმი […]
ოჩოკოჩი − (მეგრ. “ვაც-კაცი”) ტყიური არსება, ტყაშიმაფას ანტაგონისტი, რომელსაც იგი სდევნის და, თუ მოიხელთა, ძალადობს მასზე. ოჩოკოჩი ბალნით არის დაფარული, მკერდის ძვალი ვულივით აქვს წამოზრდილი, ეს მისი ბუნებრივი იარაღია: მკერდით ეჯახება მოწინააღმდეგეს და შუაზე აპობს. ოჩოკოჩი ადამიანს ჩამოგავს, მაგრამ ადამიანურად ვერ მეტყველებს, სარჩოს ვერ იპოვებს – ნადირობა არ იცის. ამიტომ იძულებულია ნადირთა მწყემსს ტყაშიმაფას გამოსტყუოს […]
დემონი აგრამონი – შიშისა და პანიკური შეტევების გამომწვევი დემონი. მისი მეორე სახელია აგრატიონი. აგრამონს ადამიანებთან სტუმრობა განსაკუთრების შუადღისას უყვარს, რადგან მას აქვს უნარი მოევლინოს მათ როგორც ადამიანის სხეულით, ასევე სხვადასხვა ცოცხალი არსებების ფორმის სახით.
